Σεπτέμβριος

• 5 Σεπτέμβρη 1977 – Εκτόξευση Voyager 1 για μελέτη Δία και Κρόνου
• 8 Σεπτέμβρη 1966 – Πρώτο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς Star Trek
• 12 Σεπτέμβρη 2013 – Το Voyager 1 περνάει την ηλιόπαυση
• 15 Σεπτέμβρη 2017 – Το τέλος του Cassini
• 23 Σεπτέμβρη 1846 – Μαθηματική πρόβλεψη του Ποσειδώνα
• 29 Σεπτέμβρη 1901 – Γέννηση Enrico Fermi

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1977 εκτοξεύτηκε το μη-επανδρωμένο διαστημόπλοιο Voyager 1!

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1977 εκτοξεύτηκε το μη-επανδρωμένο διαστημόπλοιο Voyager 1, λίγες μέρες μετά το αδερφό του σκάφος Voyager 2. Η αποστολή των δύο διαστημοπλοίων ήταν να εκμεταλλευτούν μία σπάνια διαρρύθμιση των θέσεων των πλανητών ώστε να κάνουν, χωρίς μεγάλη δαπάνη καυσίμων, ένα ‘μεγάλο τουρ’ του Ηλιακού Συστήματος. Αλλά, ενώ το Voyager 2 ανέλαβε να εξερευνήσει τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, το Voyager 1 επικεντρώθηκε στον Δία και στον Κρόνο και μετά έφυγε με μεγάλη ταχύτητα για τα πέρατα του Ηλιακού Συστήματος και έξω από αυτό.

Στον Δία το Voyager 1 τράβηξε φωτογραφίες πρωτοφανούς ευκρίνειας και ανακάλυψε τους αμυδρούς δακτύλιους του πλανήτη και ηφαίστεια στο φεγγάρι του, Ιώ. Στον Κρόνο έκανε παρατηρήσεις παρόμοιας σημασίας, με έμφαση σε κοντινές φωτογραφίες του Τιτάνα, όπου πρόσφατα είχαν εντοπιστεί ενδείξεις πολύπλοκης ατμόσφαιρας.

Χρησιμοποιώντας το βαρυτικό πεδίο του Κρόνου, το Voyager 1 άλλαξε τη τροχιά του ώστε να εκτιναχθεί εκτός του επιπέδου της εκλειπτικής, όπου περιστρέφονται όλοι οι πλανήτες. Από εκεί μακριά μας έστειλε τις τελευταίες φωτογραφίες του, όπου η Γη μοιάζει σαν μία ‘ωχρή κυανή κουκκίδα’, όπως το έθεσε ο Carl Sagan, και συνέχισε για τα πέρατα του Ηλιακού Συστήματος και ακόμα παραπέρα, όπου ταξιδεύει ακόμα.

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1966 προβλήθηκε το πρώτο επεισόδιο της σειράς Star Trek!

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1966 προβλήθηκε το πρώτο επεισόδιο της σειράς Star Trek, ξεκινώντας ένα τηλεοπτικό και κινηματογραφικό σύμπαν που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το διαστημόπλοιο Enterprise ξεκίνησε την πενταετή του αποστολή (που κράτησε τρία χρόνια) για την αναζήτηση νέας ζωής και πολιτισμού, πηγαίνοντας την τηλεοπτική επιστημονική φαντασία εκεί που δεν είχε ξαναπάει.

Το αρχικό κοινό τη σειράς δεν ήταν μεγάλο αλλά ήταν ασυνήθιστα ενθουσιώδες, και απαρτιζόταν σε μεγάλο ποσοστό από επιστήμονες και ανθρώπους από άλλους τομείς υψηλής μόρφωσης. Μετά την ακύρωση της σειράς, ύστερα από τρεις σαιζόν, το κοινό της συνέχισε να γράφει τις δικές του ιστορίες ερασιτεχνικά, γεννώντας το σύγχρονο φαινόμενο του fan fiction.  

Η συνεχιζόμενη δημοτικότητα του Star Trek οδήγησε στη δημιουργία μιας αλληλουχίας από ταινίες, μιας νέας σειράς που παρουσίασε μια «νέα γενιά» πρωταγωνιστών, και ακολούθως πολλές σειρές και ταινίες, εμπνέοντας ταυτόχρονα διαστημικούς μηχανικούς και επιστήμονες καθώς και συγγραφείς άλλων ιστοριών επιστημονικής φαντασίας.

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2013 η NASA ανακοίνωσε ότι δεκατρείς μήνες πιο πριν το διαστημόπλοιο Voyager 1 είχε διασχίσει την ηλιόπαυση!

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2013 η NASA ανακοίνωσε ότι δεκατρείς μήνες πιο πριν το διαστημόπλοιο Voyager 1 είχε διασχίσει την ηλιόπαυση, γινόμενο έτσι το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που έβγαινε από το Ηλιακό Σύστημα.

Η ηλιόπαυση είναι το όριο όπου ο ηλιακός άνεμος (η συνεχής ροή σωματιδίων από την επιφάνεια του Ήλιου προς το διάστημα) φρενάρεται από την πίεση που ασκείται από το υλικό του διαστρικού χώρου. Το Voyager 1 μέτρησε μία αύξηση των κοσμικών ακτίνων, που προέρχονται εκτός του Ηλιακού Συστήματος, και μία μεγάλη πτώση στην πυκνότητα πρωτονίων προερχόμενων από τον Ήλιο, που έχουν χαμηλότερη ενέργεια από τις κοσμικές ακτίνες.

Ο λόγος της μεγάλης καθυστέρησης στην ανακοίνωση της διάβασης της ηλιόπαυσης ήταν ότι μέχρι τότε επικρατούσε μεγάλη αμφιβολία για την απόστασή της από εμάς, οπότε οι επιστήμονες έπρεπε να σιγουρευτούν ότι αυτό που μετρούσε το Voyager 1 ήταν πραγματικά αυτό που μας έδινε τη κατάλληλη πληροφορία για τη διάβαση.

Το Voyager 1 συνεχίζει το ταξίδι του ανάμεσα στα άστρα και θα συνεχίσει να μας μεταδίδει μετρήσεις μέχρι περίπου το 2025, οπότε και η θερμοηλεκτρική γεννήτρια ραδιοϊσοτόπων του θα πάψει να παράγει αρκετή ηλεκτρική ισχύ για τη λειτουργία του.

Στις 15 Σεπτέμβρη του 2017 το Cassini έγινε “πεφταστέρι” στον Κρόνο!

Στις 15 Σεπτέμβρη του 2017 το Cassini έγινε “πεφταστέρι” στον Κρόνο!

Η διαστημική ερευνητική αποστολή Cassini–Huygens ή εν συντομία Cassini, ήταν συνεργασία των NASA – National Aeronautics and Space Administration, ESA – European Space Agency και Agenzia Spaziale Italiana.

Σκοπός της ήταν να μελετήσει τον πλανήτη Κρόνο, τα φεγγάρια του, τα δακτυλίδια του καθώς και την περιοχή γύρω του.

Ο ανιχνευτής Huygens προσεδαφίστηκε στο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, τον Τιτάνα στις 14 Ιανουαρίου του 2005.

Το ταξίδι του Cassini ξεκίνησε στις 15 Οκτωβρίου του 1997, του πήρε 7 χρόνια να φτάσει στον Κρόνο και από το 2004 έως το 2017 μας έδωσε πλήθος δεδομένων.

Το μεγάλο “τέλος” ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2017, όταν το Cassini άρχισε να πραγματοποιεί βουτιές μεταξύ του Κρόνου και των εσωτερικών δακτυλίων, μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου όπου εισήλθε με ταχύτητα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου και λόγω της τριβής, αναφλέχθηκε, εξού και το “πεφταστέρι”.

Βασικός λόγος που επιλέχθηκε αυτό το τέλος ήταν μην τυχόν και το Cassini προσκρούσει σε κάποιο από τα φεγγάρια του πλανήτη και προκαλέσει “μόλυνση”.

Αν και το Cassini τελείωσε την αποστολή του πριν από 5 χρόνια, οι επιστήμονες έχουν ακόμη πλήθος δεδομένων να αναλύσουν.

Σημαντικά νούμερα έως το 2016 για τα 12 χρόνια λειτουργίας του Cassini στον Κρόνο:

Στις 21 Σεπτέμβρη του 1846, ο Γάλλος αστρονόμος Urbain Jean-Joseph Le Verrier βοήθησε με τους υπολογισμούς του να παρατηρηθεί από τηλεσκόπιο ο Ποσειδώνας!

Στις 21 Σεπτέμβρη του 1846, ο Γάλλος αστρονόμος Urbain Jean-Joseph Le Verrier βοήθησε με τους υπολογισμούς του να παρατηρηθεί από τηλεσκόπιο κάτι πρωτοφανές! Υπολόγισε μαθηματικά την ύπαρξη ενός όγδοου πλανήτη, προτού αυτός παρατηρηθεί απευθείας με τηλεσκόπιο. Αυτός ο πλανήτης δεν είναι άλλος από τον τελευταίο του ηλιακού μας συστήματος, δηλαδή τον αέριο Ποσειδώνα. Η ιστορία ξεκινάει με το γεγονός ότι ο πλανήτης Ουρανός συμπλήρωνε την πρώτη του περιφορά γύρω από τον Ήλιο, μετά από την ανακάλυψη του από τον William Herschel το 1781, και η τροχιά του παρουσίαζε κάποιες ανωμαλίες. Το φαινόμενο αυτό δεν μπορούσε να εξηγηθεί από τη θεωρία του Νεύτωνα για τη βαρυτική δύναμη του Ήλιου αλλά χρειαζόταν ένα επιπλέον ουράνιο σώμα για να μπορούσε να εξηγήσει πλήρως την τροχιά του Ουρανού. Ο Urbain Jean-Joseph Le Verrier λοιπόν έδωσε τους υπολογισμούς του στον αστρονόμο Johann Gottfried Galle στο αστεροσκοπείο του Βερολίνου και τη θέση στον ουρανό όπου θα έπρεπε να υπάρχει αυτός ο πλανήτης. Πράγματι, βράδυ 23 Σεπτεμβρίου με ξημερώματα της επόμενης ημέρας, ο Ποσειδώνας ανακαλύφθηκε μετά από λιγότερο από μία ώρα αναζήτησης και λιγότερο από 1 μοίρα από τη θέση που είχε προβλέψει ο Le Verrier!

Fun facts:

• Πέρα από τον Urbain Jean-Joseph Le Verrier υπήρχε και ο Άγγλος μαθηματικός και αστρονόμος ο John Couch Adams του Πανεπιστημίου του Cambridge που είχε παρατηρήσει το ίδιο φαινόμενο με  τις ανωμαλίες της τροχιάς του Ουρανού και υπολόγιζε ξεχωριστά ποια θα πρέπει να είναι η θέση του επιπλέον πλανήτη για να μπορέσει να διαταράσει έτσι την τροχιά του Ουρανού. Παρόλα αυτά ο Urbain Jean-Joseph Le Verrier δημοσίευσε πρώτος τα ευρήματα του και τους υπολογισμούς του, στην Ακαδημία ερευνών του Παρισιού. 
• Πολύ γνωστή έμεινε η εύστοχη φράση του Γάλλου μαθηματικού François Arago, ότι ο Le Verrier είχε ανακαλύψει έναν πλανήτη «με την άκρη της πένας του».

Στις 29 Σεπτέμβρη του 1901 γεννιέται ο Enrico Fermi,

Στις 29 Σεπτέμβρη του 1901 γεννιέται ο Enrico Fermi, ενός από τους μεγαλύτερους φυσικούς του 20^ου αιώνα, με πολύπλευρη και ουσιαστική συνεισφορά στην ανάπτυξη της επιστήμης τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πειραματικό επίπεδο, κάτι πραγματικά σπάνιο για τη σύγχρονη εποχή. Η βράβευσή του με Νόμπελ Φυσικής το 1938 έγινε για τη συμμετοχή του στο δεύτερο πεδίο, και συγκεκριμένα για το έργο του σχετικά με την τεχνητή ραδιενέργεια μέσω “βομβαρδισμού” στοιχείων από νετρόνια και για την ανακάλυψη τεχνητών στοιχείων (δλδ. χημικών στοιχείων με ατομικό αριθμό μεγαλύτερο από αυτόν του ουρανίου).

Ωστόσο, το συνολικό του έργο δεν περιορίστηκε σε αυτό, καθώς ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι συνέβαλε επίσης:

– Στη δημιουργία του πρώτου πυρηνικού αντιδραστήρα Chicago-Pile 1 με την ερευνητική του ομάδα.

– Στον κλάδο της Στατιστικής Φυσικής, εφαρμόζοντας θεωρητικά την απαγορευτική αρχή του Pauli σε συλλογές σωματιδίων, καθιερώνοντας τη στατιστική κατανομή Fermi-Dirac που άνοιξε το δρόμο για τον διαχωρισμό των σωματιδίων σε “φερμιόνια” και “μποζόνια”.

– Στην ανάπτυξη ενός θεωρητικού μοντέλου για την περιγραφή της διάσπασης β, το οποίο οδήγησε εν τέλει στη θεμελίωση της θεωρίας για την ασθενή αλληλεπίδραση, μια από τις 4 θεμελιώδεις δυνάμεις της Φύσης. Στα πλαίσια του μοντέλου αυτού, ονόμασε το “αόρατο”, ηλεκτρικά ουδέτερο σωματίδιο που εκπέμπεται κατά τη διάσπαση β…νετρίνο!

– Στην Αστροφυσική, προτείνοντας μια λύση στο αίνιγμα των κοσμικών ακτίνων σύμφωνα με την οποία αυτές προέρχονται από την επιτάχυνση σωματιδίων σε μαγνητικά πεδία.

Και αυτά είναι μόνο μερικά από όσα προσέφερε!

Η επιστημονική κοινότητα αναγνωρίζοντας το συνολικό του έργο, έχει δώσει το όνομά του σε έναν επιταχυντή σωματιδίων (FermiLab), στο διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων γ (Fermi Gamma-ray Space Telescope) και σε ένα χημικό στοιχείο (Φέρμιο)!