Δεκέμβριος

• 11 Δεκεμβρίου 1863 – Γέννηση Annie Jump Cannon
• 14 Δεκεμβρίου 1546 – Γέννηση Tycho Brahe
• 25 Δεκεμβρίου 2021 – Εκτόξευση Διαστημικού Τηλεσκοπίου James Webb
• 27 Δεκεμβρίου 1571 – Γέννηση Johannes Kepler

Στις 11 Δεκεμβρίου 1863 γεννιέται η αστρονόμος Annie Jump Cannon!

Η Αμερικανίδα αστρονόμος είναι γνωστή για τη συνεισφορά της στην κατηγοριοποίηση των αστέρων  με βάση τα χαρακτηριστικά των φασμάτων τους.

Η  Annie Jump Cannon γεννήθηκε στην πόλη Dover της Αμερικής. Εμπνευσμένη από τη μητέρα της ακολούθησε το πάθος της για την αστρονομία και σπούδασε φυσική στο Wellesley College στη Μασαχουσέτη. Αργότερα εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Harvard ως μέλος μιας ομάδας με στόχο την ανάλυση αστρονομικών δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα αυτή – που αποτελούνταν μόνο από γυναίκες, ανέλυσε δεδομένα από αστέρες με στόχο τη φασματοσκοπική κατηγοριοποίησή τους. Η Cannon διακρίθηκε για τις ικανότητες και τη δημιουργικότητά της ενώ αργότερα ανέπτυξε τον δικό της τρόπο κατηγοριοποίησης αστέρων με βάση το φάσμα τους, ο οποίος χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα. Η Cannon ανέλυσε τα φάσματα από 350.000 άστρα, περισσότερα από κάθε άλλο άνθρωπο και δημοσίευσε τον πρώτο της κατάλογο το 1901.

Διαβάστε περισσότερα για την ομάδα “υπολογιστών” του Χάρβαρντ στο σχετικό μάς άρθρο.

Στις 14 Δεκεμβρίου 1546 γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός αστρονόμος Tycho Brahe!

Στις 14 Δεκεμβρίου του 1546 γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός αστρονόμος Tycho Brahe. Ήταν ο τελευταίος σπουδαίος αστρονόμος που έκανε παρατηρήσεις πριν την εφεύρεση του τηλεσκοπίου, αλλά αυτές ήταν αξιοσημείωτες για την ακρίβεια και τη σχολαστικότητά τους.

Είχε την τύχη να παρατηρήσει έναν από τους ελάχιστους υπερκαινοφανείς που έχουν γίνει ορατοί από τη Γη με γυμνό μάτι σε ιστορικά χρόνια, τον SN 1572. Μετά από εκτενή ανάλυση των παρατηρήσεών του έβγαλε το συμπέρασμα ότι πρόκειται για έναν νέο ορατό αστέρα στο στερέωμα, και όχι για κάποιο αντικείμενο που περνάει κοντά στη Γη, όπως οι κομήτες. Έτσι προέκυψε η ονομασία «νόβα», από τη λατινική λέξη για το καινούργιο.

Συνεισέφερε στη διαμάχη μεταξύ του γεωκεντρικού και ηλιοκεντρικού συστήματος με ένα δικό του, εναλλακτικό σύστημα, στο οποίο ο Ήλιος μεν περιστρέφεται γύρω από τη Γη αλλά όλοι οι άλλοι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο. Από παρατηρησιακής άποψης αυτό ήταν ισοδύναμο με το ηλιοκεντρικό σύστημα, αλλά χωρίς να προσβάλλει ανοιχτά τις αρχές του Αριστοτέλη (σύμφωνα με τον οποίον η Γη, ως ο πιο βαρύς πλανήτης, θα πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο).

 Σαν προσωπικότητα, ήταν ευγενής αλλά όχι ευγενικός. Όταν ήταν ακόμα φοιτητής είχε εμπλακεί σε έναν μεθυσμένο καυγά με έναν συμφοιτητή του για το ποιος από τους δύο είναι ο καλύτερος μαθηματικός, που κατέληξε σε ξιφασκία στο σκοτάδι. Και οι δύο επέζησαν του ατυχούς αυτού συμβάντος αλλά ο Tycho Brahe έχασε τη μύτη του, και αναγκάστηκε να φοράει μία μεταλλική προσθετική μύτη για την υπόλοιπη ζωή του.

Ο Brahe άφησε πίσω του μία πλούσια κληρονομιά στη μεθοδολογία της σύγχρονης αστρονομίας (ο Kepler τον προσφωνούσε σαν ένα νέο Ίππαρχο) και ένα πολύ λιγότερο χρήσιμο συνονθύλευμα έργων πάνω στην αλχημεία, την αστρολογία, και την ιατρική.

Στις 25 Δεκεμβρίου 2021 εκτοξεύεται το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST)!

Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) είναι ένα διαστημικό τηλεσκόπιο που εκτοξεύθηκε στις 25 Δεκεμβρίου του 2021 και θα αποτελεί για πάντα ένα δώρο Χριστουγέννων για τους αστρονόμους. Είναι ένα έργο συνεργασίας μεταξύ της Εθνικής Διοίκησης Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA), της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) και της Καναδικής Διαστημικής Υπηρεσίας (CSA). Το τηλεσκόπιο πήρε το όνομά του από τον James E. Webb, ο οποίος υπηρέτησε ως ο δεύτερος διευθυντής της NASA, κατά τη διάρκεια του προγράμματος Apollo.

Το JWST έχει σχεδιαστεί για να είναι ο διάδοχος του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble και είναι το πιο ισχυρό και προηγμένο διαστημικό τηλεσκόπιο που κατασκευάστηκε ποτέ. Είναι εξοπλισμένο με μια σειρά από ισχυρά όργανα, συμπεριλαμβανομένης μιας κάμερας για το εγγύς υπέρυθρο, ενός φασματογράφου στου εγγύς υπέρυθρο και ενός οργάνου μεσαίας υπέρυθρης ακτινοβολίας. Αυτά τα όργανα επιτρέπουν  στο τηλεσκόπιο να παρατηρεί μακρινά αντικείμενα στο Σύμπαν με πρωτοφανή ευκρίνεια και ευαισθησία. Ήδη στον πρώτο χρόνο από την εκτόξευσή του και στους πρώτους έξι μήνες πλήρης λειτουργίας οι εικόνες που μας προσφέρει είναι εντυπωσιακές. 

Το JWST εκτοξεύθηκε με  έναν πύραυλο Ariane 5 από το Διαστημικό Κέντρο της Γουιάνας στο Kourou της Γαλλικής Γουιάνας. Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στο δεύτερο σημείο Lagrange (L2), το οποίο είναι ένα βαρυτικά σταθερά σημείο περίπου 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα από τη Γη. Ένα πλεονέκτημα αυτής της θέσης  είναι ότι το JWST παρατηρεί το Σύμπαν σε μήκη κύματος φωτός που εμποδίζονται από την ατμόσφαιρα της Γης.

Το JWST ήδη μας έχει δείξει ότι αναμένεται να κάνει μια σειρά από σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης εξωπλανητών (πλανήτες εκτός του Ηλιακού μας Συστήματος) και της αναζήτησης των πρώτων γαλαξιών που σχηματίστηκαν στο πρώιμο Σύμπαν. Χρησιμοποιείται επίσης για τη μελέτη κομητών, αστεροειδών και άλλων αντικειμένων στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Συνολικά, το JWST αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση του Σύμπαντος και της θέσης μας σε αυτό.

Το video της εκτόξευσης βρίσκεται εδώ. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες/άρθρα στην ιστοσελίδα μας.

Στις 27 Δεκεμβρίου 1571 γεννιέται ο Johannes Kepler!

Ο Johannes Kepler γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 1571 και ήταν Γερμανός μαθηματικός, αστρονόμος και αστρολόγος που συνέβαλε σημαντικά στους τομείς των μαθηματικών και της αστρονομίας. Μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα επιτεύγματά του:

→ Οι νόμοι  κίνησης των πλανητών: Ο Kepler είναι περισσότερο γνωστός για τους τρεις νόμους του που περιγράφουν την κίνηση των πλανητών, γύρω από τον Ήλιο. Τους νόμους αυτούς τους ανέπτυξε μέσα από ανάλυση δεδομένων που είχε καταγράψει προηγουμένως ο Δανός αστρονόμος Tycho Brahe, ενώ χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα για να εξηγήσουν γενικότερα την κίνηση των ουράνιων αντικειμένων.

→ Οι πίνακες Rudolphine: Ο Kepler συνέταξε επίσης ένα σύνολο αστρονομικών πινάκων, γνωστών ως πίνακες Rudolphine, οι οποίοι παρείχαν ακριβείς υπολογισμούς για τις θέσεις των πλανητών, του Ήλιου και της Σελήνης. Αυτοί οι πίνακες χρησιμοποιήθηκαν ευρέως από τους αστρονόμους για πολλά χρόνια και βοήθησαν στην καθιέρωση της φήμης του Kepler ως κορυφαίου επιστήμονα.

→ Το σχήμα των νιφάδων χιονιού: Μελέτησε τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα συμμετρία των νιφάδων χιονιού εξαγωνικού σχήματος. Η δουλειά αυτή επεκτάθηκε, μελετώντας τη βέλτιστη κατανομή σφαιρών σε τρισδιάστατο Ευκλείδειο χώρο.

→ Τηλεσκόπια και οπτική: Μελέτησε διεξοδικά τις παρατηρήσεις του Γαλιλαίου και προσπάθησε να βρει μια θεωρητική ερμηνεία. Επιπλέον, ασχολήθηκε με τη βελτίωση τηλεσκοπίων, μελετώντας θεωρητικά αλλά και δοκιμάζοντας νέους τύπους φακών. Περιέγραψε ένα νέο τύπο διοπτρικού τηλεσκοπίου, το οποίο φέρει το όνομά του, που είχε μεγαλύτερο οπτικό πεδίο (field of view) σε σύγκριση με το τηλεσκόπιο του Γαλιλαίου. Παράλληλα, η εργασία του είχε σημαντική συνεισφορά στο πεδίο της οπτικής γενικά (μελέτη φακών, ειδώλων και άλλα).

→ Η ανάπτυξη του λογισμού: Ο Kepler συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη του λογισμού, ενός κλάδου των μαθηματικών που ασχολείται με τους ρυθμούς μεταβολής και τη συσσώρευση ποσοτήτων. Το έργο του σε αυτόν τον τομέα βοήθησε να τεθούν τα θεμέλια για την ανάπτυξη του σύγχρονου λογισμού.

Συνολικά, οι συνεισφορές του Kepler στους τομείς των μαθηματικών και της αστρονομίας ήταν πρωτοποριακές και έχουν διαρκή αντίκτυπο στην επιστημονική κοινότητα.