Lignosat: ο Πρώτος Ξύλινος Δορυφόρος

Στα τέλη του 2024 ένα ιδιότυπο πείραμα έλαβε χώρα σε χαμηλή γήινη τροχιά: ο πρώτος δορυφόρος κατασκευασμένος από ξύλο (Εικόνα 1)!

Η ιδέα ήταν απλή. Το ξύλο είναι ένα φθηνό και ανανεώσιμο υλικό για πολλών ειδών κατασκευές, από το οποίο μάλιστα κατασκευάζονταν τα πρώτα αεροπλάνα. Γιατί όχι και αντικείμενα στο διάστημα; Εκεί δεν υπάρχει οξυγόνο (στο διάστημα κοντά στη Γη υπάρχει μία χαμηλή συγκέντρωση ατόμων οξυγόνου που διαφεύγουν από την ατμόσφαιρα, αλλά είναι αμελητέα σε σχέση με αυτή που έχουμε κοντά στην επιφάνεια του πλανήτη) ή υγρασία, οπότε το ξύλο δε θα πρέπει να σαπίζει όπως στην επιφάνεια της Γης. Όταν, δε, τα αντικείμενα επιστρέφουν στην ατμόσφαιρα, λογικά θα καίγονται πιο εύκολα και με μεγαλύτερη ασφάλεια από ότι τα μεταλλικά. Για να δοκιμάσουν την ιδέα στην πράξη, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κιότο στην Ιαπωνία συνεργάστηκαν με την επίσης Ιαπωνική ξυλουργική εταιρία Sumitomo Forestry και κατασκεύασαν έναν μικρό κυβικό δορυφόρο με ακμές μήκους 10 εκατοστών. 

Ύστερα από δοκιμές με διάφορα είδη ξύλου κατέληξαν στη μανόλια, καθότι το ξύλο της είναι ιδιαίτερα ελαφρύ και δύσκολα εμφανίζει ρωγμές. Δύο μάστορες ξυλουργοί του Κιότο το κατασκεύασαν με μία παραδοσιακή Ιαπωνική τεχνική, τη sashimono, κατά την οποία τα κομμάτια ξύλου προσαρμόζουν μεταξύ τους σαν κομμάτια από παζλ, χωρίς βίδες ή πρόκες (Εικόνα 2).

Το μικρό τεχνούργημα έχει κάποιον ηλεκτρονικό εξοπλισμό για επικοινωνία με τη Γη, αλλά ο κύριος σκοπός του είναι η μελέτη της συμπεριφοράς του ξύλου στις συνθήκες του διαστήματος, μέσα σε έξι μήνες λειτουργίας. Εκτοξεύθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2024 με έναν πύραυλο Falcon 9, ο οποίος παρέδωσε το φορτίο του στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Από εκεί, ο Lignosat αφέθηκε στο διάστημα στις 9 Δεκεμβρίου 2024.

Οι επιστήμονες πίσω από το πείραμα ελπίζουν πως κάποια μέρα θα καλλιεργούμε δέντρα στον Άρη (η ατμόσφαιρα του οποίου είναι πλούσια σε διοξείδιο του άνθρακα, που αυτά χρειάζονται για να αναπνέουν), και η ξυλεία τους ίσως να έχει κατασκευαστικές εφαρμογές ακόμα και εκεί.