Είναι τα ανοιχτόχρωμα ρούχα καλύτερα για την προστασία από τις βλαβερές ηλιακές ακτίνες; Μέρος B – ορατές ακτινοβολίες

Τι γίνεται, όμως, με τις μη-ορατές ακτινοβολίες που περνούν από τα ρούχα μας; Τα ανοιχτόχρωμα ρούχα είναι κατάλληλα για να μας προστατέψουν καλύτερα; Μάλλον όχι!

 H (αόρατη) υπεριώδης ακτινοβολία (UV) την οποία δεχόμαστε κατά την έκθεσή μας στην ηλιακή ακτινοβολία έχει βλαβερές συνέπειες για την υγεία μας. Συγκεκριμένα, οι τύποι UVA και η πιο επικίνδυνη UVB (που σίγουρα θα ακούτε συχνά το καλοκαίρι) ευθύνονται για την πρόωρη γήρανση των επιδερμικών κυττάρων καθώς και για καρκινογενέσεις.

Τον 21ο αιώνα έχουν γίνει αρκετές μελέτες για την ικανότητα προστασίας των ρούχων από τις βλαβερές ηλιακές ακτίνες. Μελέτες [1] έχουν αναφέρει ότι ιδανική αμφίεση για προστασία από τον ήλιο είναι σκουρόχρωμες μπλούζες, πουκάμισα και καπέλα. Μπορεί, όπως λένε, τα μαύρα ή σκούρα μπλε ρούχα να είναι λιγότερο δροσερά από τα ανοιχτόχρωμα σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας, όμως προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα λευκά και κίτρινα ρούχα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Μελέτησαν την ικανότητα απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας από υφάσματα διαφόρων χρωμάτων και διαπίστωσαν ότι, όσο πιο σκούρο είναι ένα ύφασμα, τόσο περισσότερο απορροφά τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία. Όπως διαπιστώθηκε, τη μεγαλύτερη απορρόφηση και προστασία προσφέρουν τα ρούχα σκούρου μπλε χρώματος και τη μικρότερη τα κίτρινα (συγκεκριμένα το εκτυφλωτικό κίτρινο) [1] (Εικόνα 1). Όμως φαίνεται να παίζει  ρόλο και η ένταση της βαφής και έχει βρεθεί ότι πιο ήπια χρώματα απορροφούν λιγότερο από ότι τα εντονότερα (πχ το έντονο κόκκινο ή κίτρινο απορροφούν περισσότερο) και ίσως η πυκνότητα της βαφής και το ύφασμα να παίζουν μεγαλύτερο ρόλο [2].

Για να κατανοήσουμε καλύτερα την ικανότητα προστασίας ενός ρούχου από την υπεριώδη ακτινοβολία, θα μιλήσουμε για το δείκτη UPF (Ultraviolet Protection Factor). Μετράει, την ποσότητα της υπεριώδους (UV) ακτινοβολίας που μπορεί να απορροφήσει το ρούχο για να μη φτάσει στο δέρμα. Ένα ρούχο πρέπει να έχει 30+ δείκτη για να θεωρείται σχετικά ασφαλές, σύμφωνα με το διεθνές Ινστιτούτο/Ίδρυμα του Καρκίνου του Δέρματος (Skin Cancer Foundation) [3]. Οι δείκτες 30-49 θεωρούνται ότι προσφέρουν μία πολύ καλή προστασία, ενώ δείκτης 50+ θεωρείται άριστος. Για παράδειγμα, δείκτης 50 αντιστοιχεί σε 98% προστασία από την υπεριώδη. Δηλαδή, από τα 100 φωτόνια υπεριώδους (θυμάστε τα μικροσκοπικά κυματο-σωματίδια), μόνο 2(!), φτάνουν στο δέρμα μας για να προσβάλλουν τα κύτταρα. Πολλές εταιρείες σήμερα αναγράφουν στα ρούχα τους αυτόν τον δείκτη. 

Επιγραμματικά θα αναφέρουμε τα σημαντικότερα ερευνητικά συμπεράσματα για την απορρόφηση στο υπεριώδες (UV). Τα φυσικά υφάσματα από βαμβάκι, μετάξι, μαλλί, έχουν μικρότερη απορροφητικότητα στο υπεριώδες από τα συνθετικά. Τα σκούρα χρώματα προσφέρουν καλύτερη απορρόφηση από τα ανοιχτά για την ίδια βαφή και δομή υφάσματος. Υφάσματα με μαύρη ή σκούρα μπλε βαφή εμφανίζουν τη μέγιστη προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Οι λαμπρυντικοί οπτικοί παράγοντες (ΟΒΑ), βελτιώνουν την απορροφητικότητα στο μαλλί και στις μείξεις του, αλλά όχι στα 100% πολυεστερικά και νάιλον υφάσματα. Τα υγρά ρούχα μειώνουν την ικανότητα τους για υπεριώδη απορρόφηση. Τα πιο παχιά υφάσματα και η μικρότερη πορώδης υφή, αυξάνουν την απορροφητικότητα. Τα χρησιμοποιημένα ή ξεχειλωμένα ρούχα, μειώνουν την ικανότητα τους για απορρόφηση[4-6]. 

Οι υπεριώδεις απορροφητές είναι, οργανικές/μη οργανικές, άχρωμες ουσίες, ικανές να μπλοκάρουν την επικίνδυνη UVB ακτινοβολία, όταν ενσωματωθούν στο ύφασμα. Υπάρχουν απορρυπαντικά και βαφές που μπορούν να βελτιώσουν, μετά από μερικές πλύσεις, το δείκτη UPF του υφάσματος, εισάγοντας τις ουσίες αυτές, και να αντέξουν αρκετές πλύσεις [6]. 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει επιπρόσθετα και το πρωτόκολλο EN 13758, το οποίο πρέπει να πληροί ο ρουχισμός για να θεωρείται ασφαλής σε όλες τις υπερβολικές εκθέσεις, σε κάθε γεωγραφικό πλάτος [4]. Παράδειγμα, ένα μπικίνι μπορεί να έχει δείκτη UPF +40, αλλά, δεν είναι ασφαλές για την ηλιακή έκθεση, γιατί δεν καλύπτει μεγάλο μέρος του σώματος [5].

Γενικός κανόνας, επομένως, είναι να αποφεύγουμε τη μακροχρόνια καλοκαιρινή ηλιακή έκθεση, ειδικά τις επικίνδυνες μεσημεριανές ώρες. Απαραίτητη είναι επίσης η καλή αντηλιακή κρέμα. Αν, όμως, είναι αναπόφευκτο, θα μπορούσαμε να φοράμε σκουρόχρωμα, άνετα, μη πορώδη ρούχα που καλύπτουν μεγάλη επιφάνεια του σώματός μας, καλά (UV απορροφητικά) γυαλιά ηλίου και σκουρόχρωμο, πλήρους κάλυψης καπέλο. 

Επιπλέον πηγές: