Η διαστημική αποστολή Europa Clipper

Σε προηγούμενο άρθρο μας, σας είχαμε παρουσιάσει τη διαστημική αποστολή JUICE της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (European Space Agency – ESA). Θα αναφερθούμε τώρα στο “ξαδερφάκι” του JUICE, την αποστολή Europa Clipper¹ της NASA.

Όπως ίσως θα μαντέψατε ήδη, αντικείμενο μελέτης της αποστολής είναι η Ευρώπη (Εικόνα 1), ένας από τους σημαντικότερους δορυφόρους του Δία. Ο στόχος της θυμίζει αυτόν του JUICE, αλλά η αποστολή εστιάζει τώρα σε  διαφορετικό δορυφόρο: συγκεκριμένα, στη μελέτη του εσωτερικού της Ευρώπης αλλά και της επιφάνειάς της. Μέσω περίπου 50 διελεύσεων (flybys), ορισμένες εκ των οποίων θα πραγματοποιηθούν σε πολύ μικρή απόσταση, θα συλλεχθούν πολύτιμα δεδομένα για την επιφάνεια του δορυφόρου (που καλύπτεται από πάγο) αλλά και τον ωκεανό που πιστεύουμε ότι βρίσκεται κάτω από αυτήν. Η ποσότητα του νερού που περιέχει μάλιστα υπολογίζεται σε 2 φορές περίπου την ποσότητα που έχουν όλοι οι ωκεανοί της Γης μαζί!

Τα βασικά ερωτήματα που οι ερευνητές ευελπιστούν ότι θα απαντήσει η αποστολή Europa Clipper είναι τα εξής: “είναι κατάλληλες οι συνθήκες κάτω από την επιφάνεια της Ευρώπης για την ανάπτυξη ζωής; Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού;”. Παράλληλα, θα μελετηθούν διάφορες πτυχές της αλληλεπίδρασης της Ευρώπης με τον Δία όπως η πιθανή ύπαρξη ενός επαγόμενου μαγνητικού πεδίου από τον υπόγειο ωκεανό (με ένα μηχανισμό που θυμίζει… Γανυμήδη), οι εκτινάξεις νερού (plumes, Εικόνα 2) και ο σχηματισμός ρωγμών στην παγωμένη επιφάνεια (που υποδεικνύουν ότι ο δορυφόρος είναι γεωλογικά ενεργός).

Το Europa Clipper είναι εξοπλισμένο με διάφορα επιστημονικά όργανα, όπως μαγνητόμετρο, φασματογράφους, κάμερες υψηλής ανάλυσης, ραντάρ για μελέτη της Ευρώπης κάτω από το στρώμα πάγου αλλά και θερμικό όργανο για τον εντοπισμό στρωμάτων πάγου υψηλότερης θερμοκρασίας ή πιθανές εκτινάξεις νερού. Φυσικά υπάρχει ειδικός σχεδιασμός για την προστασία των οργάνων και των ηλεκτρονικών συστημάτων του, καθώς το διαστημόπλοιο θα λειτουργεί στην εξαιρετικά “εχθρική” ζώνη ακτινοβολίας του Δία.

Η εκτόξευση του Europa Clipper είναι προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο του 2024 από το ακρωτήριο Canaveral, ενώ αναμένεται να φτάσει στο σύστημα του Δία μετά από ταξίδι 5,5 περίπου ετών, τον Απρίλιο του 2030. Έχουμε λοιπόν το εξής “παράδοξο”: λόγω της τροχιάς που θα ακολουθήσει το Europa Clipper, θα φτάσει πριν από το JUICE στο σύστημα του Δία, παρόλο που θα εκτοξευθεί αρκετά αργότερα! 

Όσο για το τέλος της αποστολής, σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι για την Ευρώπη ισχύουν αυστηρά πρωτόκολλα προστασίας καθώς αποτελεί περιβάλλον που πιθανόν να φιλοξενεί ζωή. Για το λόγο αυτό, το διαστημόπλοιο δεν προορίζεται να καταστραφεί στην επιφάνεια της Ευρώπης².

Επιπλέον υλικό: https://europa.nasa.gov/mission/about/ 

¹Το όνομα παραπέμπει στα clippers, έναν τύπο ιστιοφόρου εμπορικού πλοίου του 19ου αιώνα με κύριο χαρακτηριστικό τη μεγάλη του ταχύτητα. Ίσως το πιο γνωστό παράδειγμα είναι το Cutty Sark!

²Κάτι που μέχρι στιγμής δεν ισχύει για το JUICE, καθώς πιστεύεται ότι ο ωκεανός που (ίσως) βρίσκεται στο εσωτερικό του πλανήτη είναι σε αρκετά μεγαλύτερο βάθος.