Αν βρισκόμασταν πολύ κοντά σε έναν άλλο γαλαξία, θα είχαμε νύχτα ή το φως του γαλαξία θα ήταν τόσο έντονο που θα είχαμε συνέχεια ημέρα;
- Συγγραφέας: Σταύρος Δημητρακούδης
- 23-06-2022
- Δυσκολία: Εύκολο
- Κατηγορίες: Αστροφυσική
Ο κοντινότερος μεγάλος γαλαξίας στο δικό μας είναι ο γαλαξίας της Ανδρομέδας (γνωστός και ως M31). Απέχει δυόμιση εκατομμύρια έτη φωτός από τον γαλαξία μας και απαρτίζεται από περίπου ένα τρισεκατομμύριο αστέρες, με συνολική λαμπρότητα περίπου τριάντα δισεκατομμύρια φορές τη λαμπρότητα του Ήλιου. Λόγω της μεγάλης του απόστασης, στον νυχτερινό ουρανό της Γης μοιάζει σαν ένας αχνός κόκκος ρυζιού. Αλλά με τόσο υψηλή λαμπρότητα, θα περίμενε κανείς ότι εάν ήμασταν αρκετά κοντά του αυτός θα φώτιζε τη νύχτα σαν μέρα. Είναι όμως έτσι;
Η λαμπρότητα εκφράζει το συνολικό φως που εκπέμπεται από την επιφάνεια ενός αστέρα ή άλλου αντικειμένου. Το πόσο φωτεινό μοιάζει στη Γη όμως, αυτό που αποκαλείται φωτεινότητα, έχει να κάνει και με την απόστασή του. Συγκεκριμένα, η φωτεινότητα είναι ανάλογη της λαμπρότητας διαιρεμένη με το τετράγωνο της απόστασης*. Έτσι, βρίσκουμε ότι για να έχουμε την ίδια φωτεινότητα από τον γαλαξία της Ανδρομέδας όσο από τον Ήλιο, ο γαλαξίας θα πρέπει να βρίσκεται περίπου 170.000 φορές πιο μακριά από εμάς από ότι ο Ήλιος. Αυτό ακούγεται πολύ αλλά δεν είναι. Είναι μόλις δυόμιση έτη φωτός, δηλαδή κοντύτερα από τον α Κενταύρου, που είναι το πιο κοντινό μας αστρικό σύστημα.
Εάν ο γαλαξίας της Ανδρομέδας ήταν τόσο κοντά μας, δε θα φαινόταν πια στον ουρανό σαν ένα ενιαίο αντικείμενο που μας φωτίζει. Θα ήμασταν κυριολεκτικά μέσα του, όπως είμαστε μέσα και στον δικό μας Γαλαξία, και η αλλαγή στο επίπεδο φωτεινότητας τη νύχτα θα εξαρτιόταν κυρίως από τους κοντινότερους αστέρες του ως προς εμάς.
Πόσο φωτεινός θα ήταν, όμως, προτού φτάσει τόσο κοντά ώστε να είμαστε μέσα του; Η ακτίνα του είναι περίπου εκατό χιλιάδες έτη φωτός, οπότε ας υποθέσουμε ότι αυτή είναι και η απόστασή μας, ώστε να είναι όλος ορατός στον ουρανό μας. Σε αυτή την απόσταση, η φωτεινότητά του θα ήταν περίπου 0,0025% της φωτεινότητας του Ήλιου. Αυτό δεν είναι ούτε πολύ ούτε λίγο. Είναι ισοδύναμο με δέκα πανσελήνους. Δε θα έκανε τη νύχτα μέρα, αλλά νομίζω πως θα μπορούσε κανείς να διαβάζει ένα βιβλίο με αυτό το φως. Και στις εποχές του έτους που η Γη δε θα είχε στραμμένο το νυχτερινό της ημισφαίριο προς τον γαλαξία της Ανδρομέδας, η νύχτα θα παρέμενε όπως τη γνωρίζουμε.
*Σκεφτείτε τη λαμπρότητα ως το συνολικό φως που βγάζει μία λάμπα και τη φωτεινότητα σαν το φως της λάμπας που φτάνει σε ένα βιβλίο που διαβάζετε. Όταν το βιβλίο είναι δίπλα στη λάμπα, τότε αυτό δέχεται ένα μεγάλο μέρος του φωτός που εκπέμπεται σε εκείνη την απόσταση. Όταν όμως είναι μακριά, το φως έχει απλωθεί σε όλο το υπόλοιπο δωμάτιο και το βιβλίο λαμβάνει ένα συγκριτικά μικρό ποσοστό του φωτός. Στη δεύτερη περίπτωση, η λάμπα έχει χαμηλότερη φωτεινότητα για το βιβλίο (αλλά ίδια λαμπρότητα).