Μυστηριώδεις μπλε πίδακες ανιχνεύθηκαν από το Διεθνή Διαστημικό σταθμό!

Επιστήμονες στον Διεθνή Διαστημικό σταθμό (International Space Station – ISS) παρατήρησαν μια μυστηριώδη λαμπρή μπλε έκλαμψη μέσα από σύννεφα καταιγίδας κατευθυνόμενη προς το διάστημα! Τι είναι όμως αυτές οι εκλάμψεις και τι τις δημιουργεί;

Οι λεγόμενοι μπλε πίδακες είναι πολύ δύσκολο να παρατηρηθούν από το έδαφος, μιας και οι ηλεκτρικές εκκένωσεις εκτοξεύονται από το ανώτερο μέρος των καταιγίδων. Από το διάστημα, ωστόσο, οι επιστήμονες μπορούν να απολαύσουν αυτή την γαλανή λάμψη. Στις 26 Φεβρουαρίου 2019, ανιχνευτές στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό κατέγραψαν έναν μπλέ πίδακα να αναδύεται από μια καταιγίδα κοντά στο Nauru, ένα μικρό νησί στον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό. Το γεγονός περιγράφηκε σε μια εργασία που δημοσιεύτηκε στις 20 Ιανουαρίου στο περιοδικό Nature.

Οι επιστήμονες είδαν αρχικά 5 έντονες εκλάμψεις μπλε φωτός με την κάθε μια να διαρκεί από 10 μέχρι 20 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Έπειτα, ο μπλε πίδακας εξαπλώθηκε έξω από το σύννεφο σχηματίζοντας έναν στενό κώνο, ο οποίος έφτασε μέχρι την στρατόσφαιρα, το ατμοσφαιρικό στρώμα που εκτείνεται από τα περίπου 10 μέχρι τα 50 χιλιόμετρα ύψος πάνω από την επιφάνεια της Γης.

Ας δούμε όμως τώρα τις φυσικές διεργασίες που δημιουργούν αυτό το φαινόμενο. Σύμφωνα με την εργασία, οι μπλε πίδακες φαίνεται να εμφανίζονται όταν η θετικά φορτισμένη περιοχή στην άνω επιφάνεια των σύννεφων αλληλεπιδρά με την αρνητικά φορτισμένη επιφάνεια μεταξύ του συννέφου και του αέρα πάνω από αυτό. Ο μπλε πίδακας μοιάζει να είναι ένα αποτέλεσμα αυτής της ηλεκτρικής εκκένωσης, όταν αντίθετα φορτία αλλάζουν θέση στα σύννεφα και αλληλοαναιρούνται, προκαλώντας στατικό ηλεκτρισμό. Παρόλα αυτά, οι συγκεκριμένες ιδιότητες των μπλε πιδάκων καθώς και σε τι υψόμετρο πάνω από τα σύννεφα εκτείνονται, δεν έχουν καθοριστεί ακόμη λεπτομερώς, σύμφωνα με τους ερευνητές και τις ερευνήτριες της εργασίας.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν πως τέσσερις από τις λάμψεις που προηγήθηκαν από τον μπλε πίδακα, συνοδεύονταν από έναν μικρό παλμό υπεριώδους ακτινοβολίας. Αναγνώρισαν το φαινόμενο αυτό ως “elves” στα αγγλικά, το οποίο προέρχεται από τα αρχικά του Emissions of Light and Very low frequency perturbations due to Electromagnetic pulse Sources, δηλαδή εκπομπές φωτός και διαταραχών πολύ χαμηλής συχνότητας λόγω πηγών ηλεκτρομαγνητικών παλμών.

Τα “elves” είναι εκπομπές φωτός που εμφανίζονται σαν γρήγορα διαστελλόμενα δαχτυλίδια στην ιονόσφαιρα (60-1000 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης). Αυτά συμβαίνουν όταν τα ραδιοκύματα “σπρώχνουν” τα ηλεκτρόνια διασχίζοντας την ιονόσφαιρα. Έτσι τα ηλεκτρόνια επιταχύνονται και συγκρούονται με άλλα φορτισμένα σωματίδια εκπέμποντας ενέργεια στη μορφή φωτός.

Η ομάδα παρατήρησε αυτές τις εκλάμψεις, τα “elves” και τους μπλε πίδακες χρησιμοποιώντας ένα σύστημα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (European Space Agency – ESA) που ονομάζεται σύστημα εντοπισμού αλληλεπίδρασης της ατμόσφαιρας με το διάστημα ή Atmosphere-Space Interactions Monitor (ASIM). Το σύστημα αυτό έχει οπτικές κάμερες, φωτόμετρα, ανιχνευτές ακτίνων Χ και γ, και είναι εγκατεστημένο στον διαστημικό σταθμό.

“Αυτή η εργασία είναι ένα εντυπωσιακό αποκορύφωμα των πολλών φαινομένων που διαδραματίζονται πάνω από τις καταιγίδες που μπορούν να παρατηρηθούν με τον ανιχνευτή ASIM”, αναφέρει η Astrid Orr, υπεύθυνη φυσικών επιστημών για ανθρώπινα και ρομποτικά διαστημικά ταξίδια της ESA. Οι ειδικοί, σύμφωνα με δηλώσεις της ESA, υποψιάζονται ότι φαινόμενα στην ανώτερη ατμόσφαιρα, όπως οι μπλε πίδακες, μπορούν να επηρεάσουν τις πυκνότητες των αερίων του θερμοκηπίου στην ανώτερη ατμόσφαιρα, καθώς τα στρώματα όζοντος βρίσκονται στη στρατόσφαιρα.

Πηγή: https://www.livescience.com/blue-jets-of-lightning.html