Τι σχέση έχει η ακτινοβολία των κινητών μας με τη ραδιενέργεια;

Πολύ συχνά ακούμε για τις βλαβερές συνέπειες της ακτινοβολίας των κινητών και για τη “ραδιενέργεια” που εκπέμπουν. Να διευκρινίσουμε δύο πράγματα! Πρώτον, τα κινητά δεν εκπέμπουν, ούτε λαμβάνουν ραδιενέργεια και δεύτερον η λέξη “ακτινοβολία” δε σημαίνει συχνά κάτι επιβλαβές [1,2]. Πριν προχωρήσουμε να ξεκαθαρίσουμε, επομένως, μερικά απλά φυσικά μεγέθη που έχουν σχέση με τα κύματα.

Έχουμε παρατηρήσει ότι, αν πέφτουν σταγόνες με σταθερό ρυθμό, ή αν ρίξουμε πετραδάκια στα ήρεμα νερά π.χ. μίας λίμνης, απλώνονται κυματισμοί με τη μορφή ομόκεντρων κύκλων. Αυτό είναι ένα επιφανειακό κύμα (Εικόνα 1). Η απόσταση δύο διαδοχικών κορυφών των κύκλων ονομάζεται μήκος κύματος (Εικόνα 1). Το πόσες φορές το δευτερόλεπτο “ανεβοκατεβαίνει”/ταλαντώνεται ένα αντικείμενο στην επιφάνεια της λίμνης (π.χ. ένα χάρτινο καραβάκι) λόγω των κυματισμών ονομάζεται συχνότητα του κύματος (ή συχνότητα της πηγής που παράγει το κύμα) και το μετράμε σε Χερτς (Hz) (Εικόνα 1). Δηλαδή, συχνότητα 2 Hz σημαίνει ότι το καραβάκι εκτελεί 2 “πάνω-κάτω” σε ένα δευτερόλεπτο. Αν πολλαπλασιάσουμε το μήκος κύματος με τη συχνότητα, παίρνουμε πάντα τη σταθερή ταχύτητα διάδοσης των κυματισμών στη λίμνη, οι οποίοι εξασθενούν με την απόσταση όπως παρατηρούμε. Οπότε, αυξάνοντας τη συχνότητα της πηγής (χεριού ή σταγόνων) αυτό συνεπάγεται αυτόματα και τη μείωση της απόστασης των κορυφών (μήκους κύματος) και το αντίστροφο.

Παρόμοιο σενάριο ισχύει για τις ακτινοβολίες που εκπέμπουν τα κινητά μας, οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, τα ρούτερ (δρομολογητές) στο σπίτι μας, οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας κ.τ.λ. Αυτό που “ταλαντώνεται” στις περιπτώσεις αυτές είναι το, αόρατο από τον άνθρωπο, ηλεκτρικό και μαγνητικό πεδίο που τις αποτελούν. Για το λόγο αυτό ονομάζονται ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες και τα αντίστοιχα κύματα ηλεκτρομαγνητικά (Εικόνα 1). Η ταχύτητα διάδοσης των κυμάτων αυτών είναι η ταχύτητα του φωτός, των 300.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο περίπου (ακαριαία μετάδοση).

Οι ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τις ιονίζουσες  και τις μη-ιονίζουσες. Οι πρώτες είναι επιβλαβείς και μπορούν να προκαλέσουν διασπάσεις χημικών δεσμών και ιονισμό των μορίων στο σώμα μας, ενώ οι δεύτερες όχι [3]. Από τις ιονίζουσες ακτινοβολίες η μοναδική ραδιενεργή (και η πιο επικίνδυνη) είναι η ακτινοβολία γάμμα (΅Εικόνα 1). Οι ιονίζουσες ακτινοβολίες έχουν πολύ μεγάλες συχνότητες (μικρά μήκη κύματος) ενώ οι μη-ιονίζουσες πολύ μικρότερες (μεγάλα μήκη κύματος). Τυπικές συχνότητες των ακτινοβολιών που λαμβάνουν τα κινητά μας είναι τα 700-2.500 MHz (MHz σημαίνει ένα εκατομμύριο Hz) για τη γενιά 1G έως 4G, ενώ για τη νέα γενιά 5G από 600-850MHz στις χαμηλές συχνότητες έως τις υψηλές των 25.000-39.000 MHz [4]. Παρόλα αυτά οι συχνότητες αυτές ανήκουν στα ραδιοκύματα (οι πιο ακίνδυνες μη-ιονίζουσες) που φτάνουν μέχρι την τιμή των 300.000 ΜHz. Οι επικίνδυνες ιονίζουσες ακτινοβολίες ξεκινούν από τα 3 δισεκατομμύρια ΜΗz (!) και φτάνουν έως και σε εκατομμύρια φορές υψηλότερες τιμές (!!), στις ακτίνες γάμμα (Εικόνα 1).

Όπως καταλαβαίνουμε, οι ακτινοβολίες των κινητών δεν έχουν καμία σχέση με ραδιενέργεια ή ιονίζουσα ακτινοβολία. Αυτό όμως, δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να λαμβάνουμε προληπτικά μέτρα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ), δήλωσε πως ο καρκίνος είναι απίθανο να δημιουργηθεί από κινητά τηλέφωνα ή τις κεραίες τους και ότι οι αξιολογήσεις δεν έχουν βρει πειστικά στοιχεία για άλλα προβλήματα υγείας [5]. Διεξάγει επίσης, έρευνα για όλες τις ραδιοσυχνότητες και την τεχνολογία 5G που θα δημοσιοποιηθεί το 2022.

Προληπτικά μέτρα που μπορούμε να παίρνουμε για τη χρήση των κινητών είναι η μικρή διάρκεια συνομιλίας, η απομάκρυνση ή απενεργοποίηση, όταν δε χρησιμοποιούνται, η ασφαλής απόσταση γενικότερα. Η ακτινοβολία εξασθενεί με το τετράγωνο της απόστασης, δηλαδή σε διπλάσια απόσταση μειώνεται τέσσερις φορές, σε τριπλάσια εννέα φορές κ.ο.κ. 

Η πρόληψη και η σωστή ενημέρωση είναι η προστασία μας!

Ενδεικτικές πηγές- Βιβλιογραφία