Internet Apocalypse: Τι είναι η «Διαδικτυακή Αποκάλυψη» και πώς συνδέεται με την ηλιακή δραστηριότητα;

Έντονες συζητήσεις έχει προκαλέσει η έρευνα με τίτλο “Solar Superstorms: Planning for an Internet Apocalypse”, που δημοσιεύθηκε στο LiveScience από την επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ίρβαϊν, Sangeetha Abdu Jyothi. Στην έρευνα αυτή, αναφέρεται ότι μια έντονη ηλιακή υπερκαταιγίδα είναι πιθανό να προκαλέσει βλάβες σε υποθαλάσσια καλώδια. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή λειτουργίας του διαδικτύου, η οποία μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή ακόμη και μήνες.

Πώς μπορεί όμως μια «έκρηξη» στον Ήλιο να προκαλέσει καθολικό black out στο Διαδίκτυο;

Η ηλιακή δραστηριότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Διαστημικό Καιρό, αποτελώντας μια από τις κύριες πηγές «τροφοδότησής» του.

Ποιοτικά, όταν μια διαστημική καταιγίδα (space weather storm) εκκινήσει από τον Ήλιο, διαδίδεται δια μέσου του ηλιακού στέμματος στον ηλιακό άνεμο. Αν κατευθυνθεί προς τη Γη, δύναται να ενεργοποιήσει τη γήινη μαγνητόσφαιρα επιταχύνοντας ηλεκτρόνια και πρωτόνια. Αυτά, ταξιδεύουν μέσω των δυναμικών μαγνητικών γραμμών και σκεδάζονται με τα σωμάτια της ατμόσφαιρας και της ιονόσφαιρας.

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής παρατηρούνται διάφορα φαινόμενα. Για παράδειγμα, οι στεμματικές εκτινάξεις μάζας (CMEs) εκκινούν από τον Ήλιο και διαδίδονται στο διαπλανητικό μέσο. Επίσης, το γνωστό σε όλους μας βόρειο και νότιο σέλας είναι ένα από τα φαινόμενα του Διαστημικού Καιρού που είναι άμεσα παρατηρησίμο από τη Γη.

Εκτός όμως από το μαγευτικό σέλας, η έντονη ηλιακή δραστηριότητα προκαλεί και αρκετές επιπτώσεις που μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την καθημερινότητά μας. Καταστροφή τηλεγραφικών καλωδίων (Carrington Event, 1859), ολοκληρωτικές διακοπές ρεύματος (Quebec, Canada, 1989) και ανεπανόρθωτες βλάβες σε δορυφόρους (Telstar 401, 1993) είναι μόνο κάποια από τα γεγονότα που έχουν καταγραφεί.

Τι αναφέρει στην πολυσυζητημένη ερευνά της η Abdu Jyothi;

Η επίκουρη καθηγήτρια υποστηρίζει ότι μια τέτοιου βεληνεκούς καταιγίδα (όπως π.χ. αυτή του Carrington) πρόκειται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στους δορυφόρους, στα ηλεκτρικά δίκτυα αλλά και στα υποθαλάσσια καλώδια μεγάλης κλίμακας του διασυνδεδεμένου διαδικτυακού μας κόσμου.

Αντίθετα, οι τοπικές και περιφερειακές διαδικτυακές συνδέσεις δεν θα επηρεαστούν λόγω της ανθεκτικότητας των καλωδίων οπτικών ινών στα γεωμαγνητικά επαγόμενα ρεύματα που δημιουργούνται σε μια έντονη γεωμαγνητική καταιγίδα.

Για ποιο λόγο επηρεάζονται τα υποθαλάσσια καλώδια;

Τα υποθαλάσσια καλώδια είναι πιθανότερο να επηρεαστούν από μια έντονη γεωμαγνητική καταιγίδα για διάφορους λόγους. Κατ’ αρχάς, προκειμένου τα δεδομένα να διαμοιράζονται ανάμεσα στις ηπείρους, έχουν προσαρμοστεί σε αυτά αναμεταδότες ανά 50 έως 150 χιλιόμετρα, ανάλογα με το είδος του καλωδίου που χρησιμοποιείται. Αυτές οι συσκευές ενισχύουν το οπτικό σήμα καθιστώντας σίγουρο ότι καμία πληροφορία δε θα χαθεί κατά τη διαδικασία του διαμοιρασμού. Οι αναμεταδότες ωστόσο, είναι ευάλωτοι στα γεωμαγνητικά επαγόμενα ρεύματα. Η πιθανή καταστροφή αρκετών αναμεταδοτών, λοιπόν, μπορεί να καταστήσει τα καλώδια μη λειτουργικά.

Επιπλέον, ένα μεγάλο μέρος τους δεν έχει γειωθεί καταλλήλως στον βυθό της θάλασσας (μια διαδικασία αρκετά δύσκολη και δαπανηρή), καθιστώντας τους αναμεταδότες ακόμη πιο εκτεθειμένους. Παρόλο λοιπόν που και αυτά τα καλώδια λειτουργούν με οπτικές ίνες, είναι πολύ επικίνδυνο να καταστραφούν λόγω των αναμεταδοτών τους.

Σε καμία περίπτωση, βεβαίως, δεν πρέπει να λησμονούμε και το γεγονός ότι μια έντονη ηλιακή καταιγίδα θα επηρεάσει και τους δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, προκαλώντας προβλήματα στο δορυφορικό διαδίκτυο και στο παγκόσμιο σύστημα θεσιθεσίας (GPS).

Ποια μέρη του πλανήτη πρόκειται να επηρεαστούν περισσότερο;

Είναι γεγονός ότι αρκετά φαινόμενα του Διαστημικού Καιρού, όπως οι στεμματικές εκτινάξεις μάζας, έχουν μεγαλύτερη επίδραση σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη, εγγύτερα δηλαδή στους πόλους.

Για τον λόγο αυτό, καλώδια που διασχίζουν τον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό σε αυτά τα πλάτη είναι πιθανότερο να επηρεαστούν.

Αντίθετα, το διαδίκτυο στην Ασία, για παράδειγμα, διατρέχει μικρότερο κίνδυνο, καθώς η Σιγκαπούρη που βρίσκεται κοντά στον ισημερινό, λειτουργεί σαν κόμβος για την πλειοψηφία των υποθαλάσσιων καλωδίων της συγκεκριμένης ηπείρου.

Παρά το γεγονός ότι το διαδίκτυο έχει στηθεί με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ανταπεξέρχεται σε μια πληθώρα προβλημάτων, αυτού του είδους οι καταστροφές σε κάποιες ζωτικές αρτηρίες του δικτύου πρόκειται να το αποσταθεροποιήσουν. Μια τέτοιας τάξης καταστροφή πρόκειται πραγματικά να προκαλέσει μια «Διαδικτυακή Αποκάλυψη», αποκόπτοντας την πρόσβαση στο διαδίκτυο ακόμα και σε ολόκληρες χώρες για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ένα τέτοιο σενάριο;

Η επίκουρη καθηγήτρια του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Ίρβαϊν τονίζει ότι “η ανθρωπότητα πρέπει να προετοιμαστεί για ένα τέτοιου είδους γεγονός, έτσι ώστε να μη βρεθούμε προ εκπλήξεως”. Δίνει δε έμφαση στο γεγονός ότι η εργασία της είναι μόνο η αρχή και ότι πρέπει να διεξαχθούν περαιτέρω έρευνες, καθώς και να δημιουργηθούν μοντέλα πρόβλεψης, με σκοπό να αντιληφθούμε το μέγεθος της απειλής και να μειώσουμε στο ελάχιστο τις πιθανότητες για μια «Διαδικτυακή Αποκάλυψη», η οποία – αν συμβεί – θα αλλάξει ριζικά τις ζωές μας.