Γιατί σε κανένα space probe δεν μπορούμε να δούμε Live υλικό απο πλανήτες και βλέπουμε μόνο φωτογραφίες;
- Συγγραφέας: Παναγιώτης Πυρνάρης
- 10-04-2025
- Δυσκολία: Εύκολο
- Κατηγορίες: Φυσική του Διαστήματος
Ο λόγος που δεν βλέπουμε «live» βίντεο από διαστημικές αποστολές σε μακρινούς πλανήτες είναι κυρίως η τεράστια απόσταση, ο περιορισμός του εύρους ζώνης (bandwidth) στην επικοινωνία και οι τεχνολογίες που εφαρμόζονται σε κάθε διαστημική αποστολή. Οι αποστάσεις στο ηλιακό σύστημα είναι τόσο μεγάλες που το σήμα χρειάζεται αρκετά λεπτά ή και ώρες για να φτάσει στη Γη. Για παράδειγμα, από τον Άρη τα σήματα μπορεί να χρειάζονται έως και 20 λεπτά. Επιπλέον, τα διαστημικά σκάφη έχουν πολύ περιορισμένο εύρος ζώνης, καθώς λειτουργούν με χαμηλή ισχύ και μικρές κεραίες. Η λήψη αυτών των σημάτων απαιτεί κεραίες με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απολαβή (gain*), οι οποίες συνήθως είναι παραβολικές με μεγάλη διάμετρο. Oι τροχιακές θέσεις του κάθε δορυφόρου είναι μία άλλη παράμετρος, καθώς τις περισσότερες φορές απαιτείται ύπαρξη οπτικής επαφής ή αλλιώς στη βιβλιογραφία Line of Sight (LOS) για επιτυχή επικοινωνία. Οι χρόνοι που επιτυγχάνεται το LOS τις περισσότερες φορές είναι μικροί. Συνεπώς, προτιμάται η μετάδοση φωτογραφιών ή μικρών πακέτων δεδομένων αντί για βίντεο. Τα πακέτα δεδομένων ή οι φωτογραφίες μπορούν επίσης να ληφθούν τμηματικά, ενώ οι μικροί χρόνοι οπτικής επαφής θα δημιουργούσαν κενά στα βίντεο, που ουσιαστικά θα έκαναν αδύνατη την παρακολούθηση του.
Από την άλλη μεριά όπως γνωρίζουμε ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) μπορεί να μεταδίδει live εικόνα. Αυτό όμως δεν επιτυγχάνεται με απευθείας σύνδεση με σταθμό εδάφους, αλλά μέσω άλλων δορυφόρων που λειτουργούν ως αναμεταδότες, π.χ. TDRS. Λαμβάνοντας υπόψη το ύψος της τροχιάς του (400χλμ), η απευθείας μετάδοση βίντεο θα απαιτούσε πάρα πολλούς σταθμούς εδάφους. Ουσιαστικά ο τρόπος που επιτυγχάνεται το live streaming είναι ο ίδιος τρόπος που έχουμε δορυφορικό ίντερνετ, μέσω inter-satellite links.
Γιατί δεν ενσωματώνεται αυτή η δυνατότητα σε όλους τους δορυφόρους; Κάτι τέτοιο θεωρητικά θα ήταν εφικτό, από την άλλη πλευρά όμως απαιτεί ηλεκτρική ενέργεια και χώρο για την εγκατάσταση των κατάλληλων υποσυστημάτων στο δορυφόρο. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι περιορισμένη, ενώ ο αντίστοιχος χώρος είναι προτιμότερο να διατεθεί για την εγκατάσταση επιστημονικού φορτίου. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μετρήσεις και το επιστημονικό φορτίο του δορυφόρου είναι σημαντικότερο από το live streaming, για την ώρα τουλάχιστον δε γνωρίζω κάποια άλλη αποστολή πέραν του ISS που να ενσωματώνει αυτή τη δυνατότητα.
*Η απολαβή κεραίας (gain) είναι ο λόγος της ακτινοβολούμενης ισχύος σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, σε σύγκριση με την ακτινοβολούμενη ισχύ μιας αναφοράς — συνήθως μιας ισότροπης κεραίας.