Τι συμβαίνει όταν δύο γαλαξίες συγκρούονται;

Οι γαλαξίες στο σύμπαν βρίσκονται διαρκώς σε κίνηση ο ένας γύρω από τον άλλον, με τον ίδιο τρόπο (και σύμφωνα με τους ίδιους νόμους) που κινούνται και οι πλανήτες γύρω από τον ήλιο, δηλαδή ακολουθώντας τη βαρυτική τους έλξη. Δε θα έπρεπε να δημιουργεί καμία έκπληξη, επομένως, που οι συγκρούσεις μεταξύ γαλαξιών είναι ένα από τα πιθανά σενάρια στη ζωή και την εξέλιξή τους.

Η πρώτη εικόνα που έρχεται στο μυαλό κάποιου που ακούει τη φράση “συγκρούσεις γαλαξιών” είναι μάλλον κατακλυσμικής φύσης. Υπάρχουν γαλαξίες με δισεκατομμύρια ή και τρισεκατομμύρια άστρα, επομένως μία τέτοια σύγκρουση φαντάζει τουλάχιστον καταστροφική. Όμως, η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική. Οι γαλαξίες είναι πραγματικά γιγαντιαίες δομές, ενώ τα άστρα που τους απαρτίζουν είναι τόσο αραιά κατανεμημένα ώστε συγκρούσεις μεταξύ άστρων να είναι εξαιρετικά σπάνιες. Για τον δικό μας Γαλαξία συγκεκριμένα, υπολογίζεται πως η μέση απόσταση μεταξύ άστρων (μακριά από το κέντρο του Γαλαξία) είναι περίπου 5 έτη φωτός. Για αστέρες της κύριας ακολουθίας, με μέγεθος περίπου ίσο με αυτό του ήλιου μας, αυτό αναλογικά ισοδυναμεί με δύο μπαλάκια πινγκ-πονγκ, το ένα τοποθετημένο στην Αθήνα και το άλλο στο Λονδίνο! Επομένως, οι συγκρούσεις μεταξύ άστρων σε γαλαξιακές συγκρούσεις είναι ένα ιδιαίτερα σπάνιο γεγονός.

Ας δούμε λοιπόν τι πραγματικά συμβαίνει κατά τη σύγκρουση δύο γαλαξιών. Αρχικά, η ίδια η σύγκρουση γίνεται σταδιακά, με τους γαλαξίες να περνούν ο ένας μέσα από τον άλλον πολλές φορές μέχρι να έρθουν τελικά σε ισορροπία. Η όλη διαδικασία διαρκεί πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα, από εκατομμύρια ως δισεκατομμύρια χρόνια.

Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των γαλαξιών έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική αναδιαμόρφωση του βαρυτικού δυναμικού του γαλαξία, τόσο που οι τροχιές των αστέρων μπορούν να αλλάξουν τελείως από τις αρχικές τους. Επομένως, μία συνέπεια των αλληλεπιδράσεων αυτών είναι και η απώλεια των μορφολογικών χαρακτηριστικών των δύο γαλαξιών. Για παράδειγμα, αν έχουμε δύο σπειροειδείς γαλαξίες που συγχωνεύονται, οι νέες (ουσιαστικά τυχαίες) τροχιές των αστέρων, θα δώσουν στον νέο γαλαξία ακανόνιστη ή ελλειπτική μορφή. Η νέα αυτή τροχιά των αστέρων μπορεί ακόμα και να εκτοξεύσει αστρικά συστήματα εκτός του γαλαξία!

Επίσης, όπως αναφέρθηκε, η σύγκρουση μεταξύ άστρων είναι σπάνια, αλλά συγκρούσεις μεταξύ νεφών αερίου είναι πολύ συχνότερες, καθώς έχουν πολύ μεγαλύτερα μεγέθη σε σχέση με άστρα. Οι συγκρούσεις αυτές μπορούν να προκαλέσουν την βαρυτική κατάρρευση των νεφών και να δημιουργήσουν νέες περιοχές αστρογέννεσης στον νέο γαλαξία. Πρακτικά αναπόφευκτη είναι και η σύγκρουση των υπερμεγέθων μελανών οπών από τα κέντρα των δύο αρχικών γαλαξιών. Οι δύο μελανές οπές θα βρεθούν αρχικά σε τροχιά η μία γύρω από την άλλη, με την απόστασή τους να γίνεται ολοένα και μικρότερη λόγω της παραγωγής βαρυτικών κυμάτων, μέχρι τελικά να ενωθούν σε μία ενιαία.

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως και ο ίδιος ο Γαλαξίας μας είναι αποτέλεσμα πολλών συγχωνεύσεων με άλλους μικρότερους γαλαξίες, και πως ακόμη και τώρα βρίσκεται σε τροχιά για να συγκρουστεί με τον γαλαξία της Ανδρομέδας, τον κοντινότερό μας γαλαξία, κάπου στα επόμενα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια.

Αν κάποιος θέλει να δει μια προσομοίωση της σύγκρουσης των δύο γαλαξιών, μπορεί να δει το παρακάτω βίντεο στο YouTube: